جزیه (اصطلاحات نظامی)جزیه اصطلاحی در فقه نظامی است و به مقدار مالی گفته می‌شود که امام مسلمانان از کافران اهل کتاب در قبال تامین امنیت مالی، جانی و ناموسی دریافت می‌کند. در آیات و روایات به احکام جزیه اشاراتی شده است. ۱ - معنای لغویجزیه در لغت از ماده جَزی یَجْزی به معنی کفایت چیزی از چیزی است. [۱]
کراع النمل، علي بن حسن، المنجد، ص۹۰، ماده جزی.
۲ - معنای اصطلاحیدر اصطلاح فقهی به مقدار مالی گفته می‌شود که امام مسلمانان از کافران اهل کتاب که حاضر به عقد قرارداد صلح شده‌اند، سالیانه دریافت می‌کند و در قبال آن امنیت مالی، جانی و ناموسی آنها را تامین می‌نماید. ۳ - جزیه و حکم آن از دیدگاه قرآن«قاتِلُوا الَّذینَ لایُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ لابِالْیَوْمِ الْآخِرِ وَ لایُحَرِّمُونَ ما حَرَّمَ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ لایَدینُونَ دِیْنَ الْحَقِّ مِنَ الَّذینَ اوتُوا الْکِتابَ حَتَّی یُعْطُوا الْجِزْیَةَ، عَنْ یَدٍ وَ هُمْ صاغِرُونَ؛ با کسانی از اهل کتاب که ایمان به خدا و روز جزا ندارند، و آنچه را خدا و رسولش حرام کرده، حرام نمی‌دانند، دین حق (اسلام) را نمی‌پذیرند، پیکار و جهاد کنید، تا زمانی که جزیه را به دست خود با فروتنی و خضوع بپردازند.» ۴ - جزیه و حکم آن از دیدگاه روایاتزراره می‌گوید: امام صادق (علیه‌السّلام) فرمود: «انَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّمْ قَبِلَ الْجِزْیَةَ مِنْ اهْلِ الذِّمَةِ عَلی انْ لایَاْکُلُوا الرِّبا، وَ لالَحْمَ الْخِنْزیرَ، وَ لایَنْکِحُوا الْاخْواتِ، وَ لابَناتِ اْلُاخْتِ، فَمَنْ فَعَلَ ذلِکَ مِنْهُمْ بَرِئَتْ مِنْهُ الذِّمَّةَ اللَّهِ وَ ذِمَّةَ رَسُولِهِ؛ رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) جزیه را از اهل ذمه به شرطی پذیرفت که رباخواری نکنند و گوشت خوک نخورند و با خواهر و دختر برادر و دختر خواهر خود ازدواج ننمایند هر کدام از ایشان این اعمال را مرتکب شوند، دیگر هیچ تعهدی از جانب خدا و رسولش برای او نیست.» ۵ - حد جزیهمبلغ جزیه، حدّ معینی ندارد، بلکه بستگی به نظر امام و پیشوای مسلمانان دارد. ۶ - پانویس۷ - منبع• جمعی از نویسنگان، پژوهشکده تحقیقات اسلامی، اصطلاحات نظامی در فقه اسلامی، ص۴۲. |